15/07/2019
TỪ GYEONGBU, TAM HIỆP, SHINKANSEN VÀ BÀI HỌC DÀNH CHO VIỆT NAM
Đường dây 500kV Bắc - Nam là 1 trong 2 công trình vĩ đại nhất cuối thế kỷ 20 của Việt Nam. Công trình còn lại là thủy điện Hòa Bình.
Hai công trình là bước ngoặt trong giai đoạn bước đầu đổi mới của Việt Nam ta, tác động sâu rộng đến toàn bộ an ninh năng lượng và kinh tế Việt Nam. Trong 3 năm từ 1994 đến 1997, thủy điện Hòa Bình đã cung cấp cho lưới điện quốc gia khoảng 9,1 tỷ kWh và với đường dây này, điện từ Hòa Bình đi khắp Việt Nam san sẻ cho đồng bào miền Trung và miền Nam 8,6 tỷ kWh điện, tức là 93% tổng công suất của nhà máy lúc đó.
Trong 5 năm đầu thập niên 90 của thế kỷ trước, 2 công trình thủy điện lớn khác là Trị An và Yaly cũng được đưa vào vận hành. Đường dây 500kV kết nối 2 nhà máy thủy điện này, hòa vào lưới điện, chấm dứt tình trạng lãng phí công suất và ổn định cho toàn lưới điện miền Trung.
Về cơ bản giai đoạn ấy, miền Bắc cơ bản là dư thừa công suất, nhưng ở miền Nam và miền Trung thì không, tình trạng cắt điện luân phiên diễn ra và ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất công nghiệp, đặc biệt là Sài Gòn và lân cận.
Hệ thống đường dây này đã đồng bộ toàn bộ hệ thống điện ba miền, chấm dứt cơ bản toàn bộ hiện trạng thiếu điện và ổn định sản xuất công nghiệp của miền Nam và miền Trung Việt Nam. Tạo tiền đề cho thập kỷ thoát nghèo, nỗ lực thoát khỏi những nước thu nhập thấp và kém phát triển của Việt Nam.
Ít ai biết rằng, chính cố thủ tướng Võ Văn Kiệt, người đặt nền móng cho những công trình ấy đã vượt lên trên những ý kiến ngoài tai, ý kiến phản biện và tư vấn đương thời lúc đó. Giải pháp tốt nhất được đưa ra lúc ấy là bán điện cho Trung Quốc với giá cao sau đó xây dựng nhà máy điện ở miền Trung và Nam.
Nhưng với một con người có tâm thế và bản lĩnh, cố thủ tướng đã chỉ đạo PHẢI LÀM công trình ấy.
Nếu tính số liệu kinh tế Việt Nam 1994, với GDP đầu người 220 USD, tổng GDP chỉ đạt 13 tỷ USD, đồng thời triển khai cả 2 dự án lớn là thủy điện Hòa Bình và đường dây 500kV cộng thêm các dự án khác như Trị An, Yaly thì mức đầu tư có thể chiếm 20 - 35% GDP của Việt Nam bấy giờ.
Một con số đầu tư kinh hoàng với một nền kinh tế non trẻ bập bẹ cất tiếng khóc chào đời. Mặc dù phần lớn là các khoản vay ưu đãi nhưng sức ép vẫn là quá lớn.
Nhiều người cho rằng đó những công trình ấy là giấc mơ mộng tưởng và sẽ là một nhiệm vụ bất khả thi.
Ngày dòng điện đầu tiên từ Bắc vào Nam, cố thủ tướng đã đem huy chương và chai rượu vào ăn mừng cùng bộ trưởng Bộ Năng lượng bấy giờ.
Đó là những câu chuyện của quá khứ.
Mới đây, bàn nghị trường Quốc hội và trên mạng xã hội đầy những ý kiến tranh luận về các dự án đầu tư giao thông trọng điểm. Trong đố nổi bật là: sân bay Long Thành, cao tốc Bắc Nam và đường sắt cao tốc Bắc Nam.
Tổng giá trị đầu tư cho 3 công trình này nếu được phê duyệt toàn bộ, dự kiến khoản tiền tối thiểu để hoàn thành vào khoảng 50 tỷ USD và cao nhất có thể lên đến 80 tỷ USD. So sánh với GDP dự đoán năm 2025, sẽ chiếm tối thiểu 15% GDP và lên tới tối đa 20% GDP.
Nhân dân và đại biếu có lý do để nghi ngờ khi bài học đội vốn và lùi tiến độ từ 7 dự án skytrain và metro tại Hà Nội và TPHCM là nhãn tiền.
Những năm 90 của thế kỷ trước, cấm vận vẫn còn, kinh tế non trẻ, nội tại Đất nước chỉ có đau thương và nước mắt làm động lực mà chúng ta vẫn có thể xây dựng những công trình như vậy.
Tháng 5/2019, trong cuộc hội đàm với thủ tướng Phúc, ông Trương Gia Bình, đang là trưởng ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân có phát biểu: "Nếu Chính phủ giao cho khối tư nhân, tôi tin chắc rằng thực thi các dự án không phải 30 năm, mà sẽ dưới 10 năm. Đây là nỗ lực mà khối doanh nghiệp tư nhân sẵn sàng nhận nhiệm vụ với Chính phủ". Và thủ tướng Phúc và Chính phủ có lẽ cũng đồng ý.
Đó là vì sao Chính phủ chấp nhận cho Sungroup đầu tư sân bay Vân Đồn, về mặt cơ bản, quy mô Long Thành lớn gấp 50 lần sân bay Vân Đồn, nhưng mỗi một công trình lớn sẽ cần những phép thử, và Sungroup đã hoàn thành vượt tiến độ, đưa Vân Đồn trở thành sân bay tư nhân đầu tiên và quy củ hàng đầu Việt Nam. Thậm chí đánh giá hiện đại và hoàn thiện hơn một số sân bay quốc nội như Cát Bi, Đà Nẵng, Cần Thơ…
Từ đợt tập dượt ngắn này, chính phủ tiếp tục đặt niềm tin vào tư nhân khi giao cho việc nghiên cứu sân bay Sapa, Lai Châu… Thủ tướng đã quyết định hình thức đầu tư và xây dựng Long Thành sẽ là PPP, Nhà nước chỉ bỏ vốn đền bù, các hạng mục hạ tầng công cộng, còn lại giao hết cho tư nhân và các tập đoàn trong và ngoài nước cùng đấu thầu.
Bộ trưởng Thể cho biết, hiện có một doanh nghiệp tập đoàn lớn bậc nhất Việt Nam đã quan tâm đầu tư dự án sân bay Long Thành.
Hay như dự án đường trên cao vành đai 2 nối cầu Vĩnh Tuy và Ngã Tư Sở, Vingroup đã triển khai thi công “nhanh chưa từng có”. Hiện dự án đã hoàn thành phần khung cơ sở, đã lên dầm một số địa điểm, công tác giải phòng mặt bằng nhanh gọn, không gây bức xúc cho nhân dân. Dự kiến tuyến đường này sẽ triển khai trong năm 2020 và với tiến độ này, việc về đích trước thời hạn là có cơ sở.
Chúng ta có Sơn Hải, với tuyến đường quốc lộ 1A bảo hành 5 năm và họ cũng đã làm một phần quốc lộ 14 một cách xuất sắc. Họ cũng chính là doanh nghiệp đảm nhiệm 1 phần nhiệm vụ xây dựng tuyến cao tốc La Sơn - Túy Loan với tổng đầu tư 11 ngàn tỷ đồng.
Chúng ta có Coteccons, công ty chuyên về xây dựng hạ tầng, đô thị số 1 Việt Nam, đã thi công những dự án tầm cỡ quốc tế. Như dự án LM81 tại TP Hồ Chí Minh, một dự án mà người Hàn, người Nhật, người Pháp đều nói rằng: Việt Nam không thể làm được. Ngày LM81 với lá cờ Việt nam tung bay trên nóc, Keang Nam hay Lotte đã không còn được người Hàn nói rằng: “Những tòa nhà cao nhất Việt Nam đều do Hàn Quốc xây dựng” nữa. Coteccons đang sở hữu hơn 50 dự án xây dựng khắp Việt Nam khác và nhiều dự án bên Lào và Campuchia.
Về mặt kinh tế, dự tính tăng trưởng bình quân 6 - 7% và WB dự đoán đến hết năm 2025, GDP tổng có thể đạt mức 320 - 340 tỷ vào năm 2025. Về nợ công, dự tính đến năm 2025, nợ công có thể giảm xuống còn 53 - 54% GDP thậm chí thấp hơn, đồng VND rất ổn định, xuất khẩu liên tục đạt đỉnh, hiện tại đã trở thành nước xuất khẩu số 1 Đông Nam Á. Việt Nam có đủ ngoại tệ và tài chính để thực hiện những dự án bước ngoặt này. S&P đã tăng hạn mức tín dụng của Việt Nam lên mức BB với triển vọng ổn định, đáng để đầu tư. Được biết, lần đầu tiên sau 9 năm, S&P nâng hạn mức đánh giá cho Việt Nam.
Doanh nghiệp Việt, kinh tế Việt và con người Việt Nam có nội tại không nhỏ như người ta vẫn nghĩ. Việt Nam đã đi một con đường xa, đủ để làm những điều to lớn hơn những người Việt chúng ta vẫn thường “tự nhục”.
Chỉ tiếc là nhiều người trong số chúng ta, chưa bao giờ tự hào về những điều ấy.
Cách đây 10 năm, thời mà Nokia vẫn còn bá chủ và Apple hay Samsung chỉ là những cậu trai mới nổi. Có ai ngờ hiện nay, chúng ta có thể dễ dàng sở hữu một chiếc smartphone chính hiệu Việt Nam. Có ai nghĩ đến một ngày Viettel hùng cứ ở châu Phi, Trung Mỹ, Đông Nam Á. Có ai nghĩ một ngày bộ mặt đô thị và nông thôn Việt Nam thay đổi như hiện nay.
Chúng ta không ngờ đến sự thay đổi vì chúng ta chưa bao giờ chủ động cho sự thay đổi đó. Chúng ta sống trong hoài nghi, sống trong tự ti mà quên rằng trong lịch sử, chúng ta đã từng làm những điều vĩ đại hơn thế rất rất nhiều lần.
Việt Nam đã là bài học cho nhiều quốc gia khác nhưng chúng ta học được gì từ quá khứ?
Cách đây gần 30 năm, các chú, các cố và các bác đã xây dựng những công trình vĩ đại cho hậu thế, sau 30 năm ấy, thế hệ chúng ta, những người trẻ còn đang bước vào đời có quyền tự tin và tiếp bước.
Người Hàn có cao tốc Gyeongbu, người Trung Quốc có đập Tam Hiệp, người Nhật Bản có tàu Shinkansen.
Những công trình vĩ đại đánh dấu sự chuyển mình vĩ đại.
Những người trẻ, các bạn đã sẵn sàng để khiến Tổ Quốc này vĩ đại hơn xưa hay chưa.
Tự nhiên tôi nghĩ đến câu nói quen thuộc: Vì Tổ Quốc xã hội chủ nghĩa, vì lý tưởng của Bác Hồ vĩ đại.
- SẴN SÀNG
#tifosi
Search